Rối loạn tiền đình tuy không phải bệnh lý nguy hiểm nhưng cũng ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Nếu bạn đang lo ngại tác dụng phụ khi dùng thuốc tân dược có thể tham khảo các bài thuốc trị rối loạn tiền đình được gợi ý trong bài viết dưới đây. Ưu điểm của những bài thuốc này là thành phần tự nhiên, lành tính và cho hiệu quả cao.
Các bài thuốc trị rối loạn tiền đình lành tính theo Đông y
Trong y học cổ truyền, rối loạn tiền đình lành tính thường được xem là do sự mất cân bằng âm dương, khí huyết ứ trệ hoặc do đàm thấp ứ trệ gây ra. Vì vậy, việc điều trị tập trung vào việc điều hòa khí huyết, hóa giải đàm thấp và bổ can thận.
Dưới đây là một số bài thuốc Đông y thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị rối loạn tiền đình lành tính:
Thiên ma câu đằng ẩm
- Công dụng: Tư bổ can thận (bồi bổ chức năng gan và thận), khu phong chỉ huyền (trừ phong và làm giảm chóng mặt). Thường dùng cho các trường hợp chóng mặt, ù tai, hoa mắt, mất ngủ do can thận âm hư (suy giảm chức năng gan thận, gây thiếu hụt âm).
- Thành phần: Thiên ma, câu đằng, thục địa, sơn thù du mỗi loại chuẩn bị 12g; Chi tử và hoàng bá mỗi loại 6g; Bạch thược, cúc hoa, tang ký sinh, phục linh, trạch tả mỗi loại chuẩn bị 10g
- Cách dùng: Mỗi ngày sử dụng một thang thuốc, chia thành 2-3 lần uống.
Bài thuốc Bán hạ bạch truật thiên ma thang
- Công dụng: Kiện tỳ táo thấp (làm mạnh tỳ vị và làm khô thấp), hóa đàm chỉ huyền (hóa giải đàm và giảm chóng mặt). Dùng cho các trường hợp chóng mặt, buồn nôn, nôn, đầy bụng, ăn kém do tỳ vị hư nhược (suy yếu chức năng tiêu hóa), đàm thấp ứ trệ.
- Thành phần: Bán hạ 12g; Bạch truật, thiên ma, chỉ thực mỗi loại 10g; Trần bì 6g và sinh khương 3 lát
- Cách dùng: Mỗi ngày sử dụng một thang thuốc, chia thành 2-3 lần uống.
Bài thuốc trị rối loạn tiền đình Nhị trần thang
- Công dụng: Táo thấp hóa đàm (làm khô thấp và hóa giải đàm), lý khí hòa trung (điều hòa khí ở vùng bụng). Dùng cho các trường hợp chóng mặt, buồn nôn, nôn, ngực tức, đầy bụng, ăn kém do đàm thấp trung trở (đàm thấp gây rối loạn chức năng tiêu hóa).
- Thành phần: Bán hạ, bạch linh, phục linh mỗi loại 9g; Trần bì, chỉ thực mỗi loại 6g, cam thảo 3g, sinh khương 3 lát, đại táo 3 quả
- Cách dùng: Mỗi ngày sử dụng một thang thuốc, chia thành 2-3 lần uống.
Ích khí thông khiếu thang
- Công dụng: Bổ khí (bồi bổ nguyên khí), hoạt huyết (lưu thông khí huyết), thông khiếu (mở các đường kinh lạc). Dùng cho các trường hợp chóng mặt, ù tai, tê bì chân tay do khí huyết hư yếu (thiếu hụt khí huyết), kinh mạch không thông.
- Thành phần: Hoàng kỳ 12g; Đương quy, xích thược, đào nhân mỗi loại chuẩn bị 10g; Xuyên khung 8g; Hồng hoa và địa long mỗi loại 6g; Toàn yết 4g; Cam thảo 3g
- Cách dùng: Mỗi ngày sử dụng một thang thuốc, chia thành 2-3 lần uống.
Các bài thuốc trị rối loạn tiền đình từ dân gian và thảo dược
Bên cạnh các bài thuốc trị rối loạn tiền đình theo Đông y, nhiều bài thuốc dân gian và thảo dược cũng được sử dụng để hỗ trợ cải thiện triệu chứng bệnh.
Những phương pháp này thường tận dụng các nguyên liệu tự nhiên, dễ kiếm, mang lại hiệu quả nhẹ nhàng và ít tác dụng phụ, phù hợp cho việc sử dụng lâu dài và hỗ trợ điều trị tại nhà.
Gừng
Các hoạt chất trong gừng như gingerol và shogaol có tác dụng chống viêm, giảm đau, cải thiện tuần hoàn máu và giảm buồn nôn, chóng mặt. Dưới đây là một số bài thuốc từ gừng có thể áp dụng:
Trà gừng:
- Nguyên liệu: 3-4 lát gừng tươi, nước sôi, mật ong (tùy chọn).
- Cách dùng: Cho gừng vào cốc, đổ nước sôi vào, hãm khoảng 5-10 phút. Để dễ uống hơn, có thể cân nhắc thêm một lượng mật ong vừa đủ. Uống 2-3 lần/ngày.
Gừng ngâm mật ong:
- Nguyên liệu: 1 củ gừng tươi nhỏ cùng 1 lượng mật ong nguyên chất.
- Cách dùng: Gừng rửa sạch, thái lát mỏng, phơi khô. Ngâm gừng với mật ong theo tỷ lệ 1:1 trong lọ thủy tinh kín. Dùng 1-2 thìa cà phê mỗi ngày.
Nước ép gừng:
- Nguyên liệu: Gừng tươi, nước lọc, máy ép trái cây.
- Cách dùng: Gừng rửa sạch, gọt vỏ, ép lấy nước. Thực hiện pha loãng theo tỷ lệ 1 phần dung dịch gốc với 3 phần nước lọc. Uống 1-2 lần/ngày.
Ngâm chân nước gừng:
- Nguyên liệu: 1 củ gừng tươi cỡ vừa, nước nóng.
- Cách dùng: Gừng đập dập, cho vào chậu nước nóng. Ngâm chân trong nước ấm khoảng 15-20 phút trước khi đi ngủ.
Bài thuốc từ tỏi
Các hợp chất sulfur hữu cơ trong tỏi có tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm và cải thiện tuần hoàn máu, giúp giảm các triệu chứng như chóng mặt, ù tai và mất thăng bằng.
Cách sử dụng:
- Ăn sống: Mỗi ngày ăn 2-3 tép tỏi sống, nhai kỹ trước khi nuốt.
- Ngâm rượu: Ngâm 300g tỏi bóc vỏ với 1 lít rượu trắng trong khoảng 1 tháng. Uống 1-2 ly nhỏ mỗi ngày.
- Kết hợp với mật ong: Trộn 3-4 tép tỏi giã nhuyễn với 1 thìa mật ong, uống mỗi sáng.
Bài thuốc trị rối loạn tiền đình từ đinh lăng
Các hoạt chất sinh học có trong đinh lăng, đặc biệt là saponin, được cho là có tác dụng an thần, giảm đau, chống viêm và tăng cường tuần hoàn máu não.
Cách sử dụng:
Sắc uống:
- Lấy khoảng 10-15g lá đinh lăng tươi hoặc 5-10g lá khô.
- Rửa sạch, để ráo nước.
- Đổ 500ml nước vào ấm sắc cùng với các vị thuốc đã được sơ chế.
- Đun sôi hỗn hợp trên lửa nhỏ trong khoảng 15-20 phút, hoặc đến khi lượng nước còn khoảng 1/3 ban đầu.
- Lọc lấy nước thuốc, chia thành 2-3 phần bằng nhau để uống trong ngày.
Ngâm rượu:
- Lấy khoảng 500g rễ đinh lăng tươi, rửa sạch, thái lát mỏng.
- Ngâm đinh lăng với 1 lít rượu trắng trong bình thủy tinh.
- Đậy kín nắp và bảo quản ở vị trí khô ráo, thoáng mát trong khoảng 1 tháng.
- Đủ thời gian ngâm, bạn uống mỗi ngày 1-2 ly nhỏ trước bữa ăn.
Kết hợp với các vị thuốc khác:
- Đinh lăng có thể kết hợp với các vị thuốc khác như Bạch quả, Câu đằng, Huyền sâm… để tăng hiệu quả điều trị. Tuy nhiên, cần có sự tư vấn của thầy thuốc để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Bài thuốc trị rối loạn tiền đình từ cúc hoa
Cúc hoa có tính mát, vị đắng, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, an thần và giảm đau đầu. Sử dụng cúc hoa có thể giúp cải thiện triệu chứng đau đầu, chóng mặt và mất ngủ liên quan đến rối loạn tiền đình.
Cách sử dụng:
Trà cúc hoa:
- Nguyên liệu: 5-10g hoa cúc khô, nước sôi.
- Cách làm: Cho hoa cúc vào ấm, đổ nước sôi, hãm khoảng 5-10 phút. Uống khi còn ấm. Dùng 2-3 lần/ngày.
Cháo cúc hoa:
- Nguyên liệu: 30g hoa cúc khô, 100g gạo tẻ, gia vị vừa đủ.
- Cách làm: Nấu cháo chín, cho hoa cúc vào, đun thêm 5 phút. Ăn khi còn nóng. Dùng đều đặn mỗi ngày 1 lần vào buổi sáng.
Gối thảo dược cúc hoa:
- Nguyên liệu: Hoa cúc khô, các loại thảo dược khác như lá đinh lăng, ngải cứu…
- Cách làm: Phơi khô các nguyên liệu, cho vào túi vải để làm gối.
Bạch quả
Các hoạt chất trong bạch quả, chủ yếu là flavonoid và terpenoid, có khả năng cải thiện tuần hoàn máu, bảo vệ thần kinh và chống oxy hóa, từ đó giúp giảm các triệu chứng của rối loạn tiền đình như chóng mặt, ù tai, mất thăng bằng…
Cách dùng:
- Cao chiết xuất: Thường được bào chế dưới dạng viên nang hoặc viên nén, với liều lượng khuyến cáo từ 120-240mg mỗi ngày, chia làm 2-3 lần uống.
- Trà: Lá bạch quả khô có thể được dùng để pha trà uống hàng ngày.
- Thực phẩm chức năng: Bạch quả cũng có thể được bổ sung vào các loại thực phẩm chức năng khác nhau.
Hương nhu
Hương nhu có tính ấm, vị cay, có tác dụng làm ấm cơ thể, giảm đau, chống viêm và giảm căng thẳng. Bên cạnh đó các hoạt chất trong hương nhu như cineol, limonene, linalool… có tác dụng an thần, giảm đau, chống viêm, cải thiện tuần hoàn máu não, từ đó giúp giảm các triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn, ù tai…
Cách dùng:
- Dùng tươi: Lấy một nắm lá hương nhu tươi, rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước cốt uống. Thêm chút mật ong để hương vị thơm ngon hơn.
- Dùng khô: Sắc 5-10g lá hương nhu khô với 3 bát nước, đun nhỏ lửa đến khi còn 1 bát. Chia uống 2-3 lần trong ngày.
- Kết hợp: Hương nhu có thể kết hợp với các vị thuốc khác như Bạch truật, Cam thảo, Sinh khương… để tăng hiệu quả điều trị.
Rau má
Rau má có tính mát, vị đắng, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, an thần và lợi tiểu. Bên cạnh đó, rau má chứa nhiều hoạt chất quý, hỗ trợ điều trị rối loạn tiền đình. Các triterpenoids bảo vệ tế bào thần kinh, cải thiện tuần hoàn máu, giảm chóng mặt, ù tai. Flavonoids trong rau má giúp chống viêm, tăng sức đề kháng, hỗ trợ phục hồi. Thành phần vitamin và khoáng chất cải thiện chức năng thần kinh, ổn định hệ tiền đình.
Cách sử dụng:
- Nước ép rau má: Ép lấy nước cốt từ rau má tươi, uống trực tiếp hoặc pha loãng với nước. Thêm chút mật ong để hương vị thơm ngon hơn.
- Rau má nấu canh hoặc xào: Rau má có thể được thêm vào các món canh hoặc xào để tăng cường dinh dưỡng và hỗ trợ điều trị rối loạn tiền đình.
- Trà rau má: Sấy khô rau má, hãm với nước sôi để uống như trà.
Bài thuốc trị rối loạn tiền đình từ thiên ma
Thiên ma có vị ngọt, tính bình, có tác dụng bình can, tức phong, trấn kinh và an thần. Ngoài ra, trong thiên ma còn chứa hoạt chất gastrodin, giúp giãn mạch và tăng cường tuần hoàn máu não, giảm chóng mặt, ù tai. Thành phần Polysaccharides có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ tế bào thần kinh. Các chất khác trong thiên ma góp phần nâng cao sức khỏe, hỗ trợ điều trị rối loạn tiền đình hiệu quả.
Cách dùng:
- Thiên ma sắc uống: Thiên ma được sắc cùng các vị thuốc khác như bạch truật, toan táo nhân, phục thần… để tăng cường hiệu quả điều trị. Bài thuốc này có tác dụng bổ khí huyết, an thần, trấn kinh, cải thiện tuần hoàn máu não.
- Thiên ma tán bột: Thiên ma được tán thành bột mịn, sử dụng trực tiếp hoặc pha với nước ấm để uống.
- Thiên ma ngâm rượu: Thiên ma ngâm với rượu trắng theo tỉ lệ thích hợp, sử dụng một lượng nhỏ mỗi ngày để tăng cường sức khỏe và hỗ trợ điều trị rối loạn tiền đình.
Lưu ý khi sử dụng các bài thuốc điều trị bệnh
- Tuân thủ chặt chẽ liều lượng, thời gian và hướng dẫn sử dụng thuốc từ bác sĩ chuyên khoa.
- Ghi nhận và thông báo ngay cho bác sĩ về bất kỳ tác dụng phụ hoặc phản ứng bất thường nào khi sử dụng thuốc.
- Tránh lái xe, vận hành máy móc hoặc thực hiện các công việc đòi hỏi sự tỉnh táo cao nếu thuốc gây buồn ngủ hoặc ảnh hưởng đến khả năng tập trung.
- Trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng thuốc nếu bạn đang mang thai, cho con bú hoặc có bất kỳ bệnh lý nền nào khác.
- Tránh xa các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá và các chất gây nghiện khác có thể làm trầm trọng thêm tình trạng rối loạn tiền đình.
- Duy trì chế độ ăn uống cân đối, giàu dinh dưỡng và tập thể dục đều đặn để tăng cường sức khỏe tổng thể và hỗ trợ quá trình điều trị.
- Áp dụng các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga hoặc hít thở sâu để giảm căng thẳng, lo âu, góp phần cải thiện triệu chứng rối loạn tiền đình.
- Hiệu quả điều trị rối loạn tiền đình cần có thời gian, hãy kiên nhẫn và tuân thủ phác đồ điều trị để đạt được kết quả tốt nhất.
Việc lựa chọn bài thuốc trị rối loạn tiền đình phù hợp, kết hợp với lối sống lành mạnh và sự kiên trì, sẽ giúp bạn kiểm soát triệu chứng và lấy lại sự cân bằng trong cuộc sống. Đừng để rối loạn tiền đình cản trở bạn tận hưởng những điều tốt đẹp. Hãy tìm đến sự tư vấn của bác sĩ và bắt đầu hành trình chữa trị ngay hôm nay.
