Trĩ nội độ 3 là một giai đoạn nghiêm trọng của bệnh trĩ, gây ra nhiều bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày. Khi búi trĩ sa ra ngoài và không thể tự co lại, người bệnh có thể gặp phải đau đớn, chảy máu, ngứa rát hậu môn, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Nếu không điều trị kịp thời, tình trạng này có thể tiến triển thành trĩ độ 4 với nhiều biến chứng nguy hiểm. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt và tìm ra giải pháp phù hợp để cải thiện sức khỏe.
Định nghĩa
Trĩ nội độ 3 là giai đoạn phát triển nặng của bệnh trĩ nội, xảy ra khi các búi trĩ sa ra ngoài hậu môn và không thể tự co lại mà cần dùng tay đẩy vào. Đây là hậu quả của sự giãn nở quá mức của tĩnh mạch vùng hậu môn trực tràng, dẫn đến sự hình thành các búi trĩ có kích thước lớn, gây nhiều phiền toái cho người bệnh. Nếu không được điều trị đúng cách, tình trạng này có thể tiến triển thành trĩ nội độ 4 với nguy cơ biến chứng cao hơn.
Triệu chứng
Tình trạng này gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt và sức khỏe của người bệnh. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu giúp người bệnh có hướng điều trị kịp thời và hiệu quả.
- Búi trĩ sa ra ngoài nhưng không tự co lại: Người bệnh phải dùng tay đẩy búi trĩ vào trong hậu môn, điều này cho thấy trĩ đã bước vào giai đoạn nặng hơn.
- Đau rát và khó chịu vùng hậu môn: Cảm giác đau đớn xuất hiện rõ rệt khi đi đại tiện, ngồi lâu hoặc vận động mạnh, đặc biệt khi búi trĩ bị chèn ép.
- Chảy máu hậu môn: Máu có thể xuất hiện dưới dạng vệt trên giấy vệ sinh hoặc nhỏ giọt sau khi đi đại tiện, đôi khi chảy nhiều hơn nếu búi trĩ bị viêm hoặc tổn thương.
- Ngứa ngáy và kích ứng: Dịch nhầy tiết ra từ búi trĩ làm vùng hậu môn luôn ẩm ướt, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, gây viêm nhiễm và ngứa ngáy.
- Cảm giác vướng víu, khó chịu: Búi trĩ lớn khiến người bệnh luôn có cảm giác cộm vướng ở hậu môn, làm giảm chất lượng cuộc sống và ảnh hưởng đến tâm lý.
Nguyên nhân
Tình trạng này xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu liên quan đến thói quen sinh hoạt và các vấn đề về sức khỏe. Hiểu rõ các yếu tố gây bệnh giúp người bệnh có biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
- Táo bón kéo dài: Việc rặn mạnh khi đại tiện tạo áp lực lớn lên tĩnh mạch hậu môn, làm các búi trĩ phát triển nhanh hơn.
- Ngồi lâu, ít vận động: Người làm việc văn phòng, tài xế hoặc những ai phải ngồi nhiều có nguy cơ mắc bệnh cao do máu lưu thông kém, gây áp lực lên vùng hậu môn.
- Thói quen ăn uống thiếu khoa học: Chế độ ăn ít chất xơ, uống ít nước, sử dụng nhiều thực phẩm cay nóng và chất kích thích khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém, dễ gây táo bón và làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Tăng áp lực ổ bụng: Phụ nữ mang thai, người béo phì hoặc thường xuyên mang vác vật nặng dễ bị trĩ do áp lực lên các tĩnh mạch vùng hậu môn gia tăng.
- Tuổi tác cao: Càng lớn tuổi, các mô liên kết và thành mạch máu càng suy yếu, khiến nguy cơ mắc bệnh tăng lên.
Đối tượng
Tình trạng này có thể xảy ra ở nhiều nhóm đối tượng khác nhau, đặc biệt là những người có thói quen sinh hoạt không hợp lý hoặc mắc các bệnh lý liên quan đến tiêu hóa.
- Người thường xuyên bị táo bón: Đại tiện khó khăn khiến áp lực lên hậu môn tăng cao, làm búi trĩ phát triển nhanh hơn.
- Người làm công việc ngồi lâu: Tài xế, nhân viên văn phòng hoặc những ai ít vận động có nguy cơ cao do máu lưu thông kém ở vùng hậu môn.
- Phụ nữ mang thai và sau sinh: Sự thay đổi nội tiết tố cùng với áp lực từ thai nhi khiến hệ tĩnh mạch hậu môn bị chèn ép, dễ hình thành búi trĩ.
- Người béo phì: Trọng lượng cơ thể lớn tạo áp lực lên vùng bụng và hậu môn, ảnh hưởng đến sự lưu thông máu, làm bệnh dễ tiến triển hơn.
- Người cao tuổi: Các mô liên kết và thành mạch suy yếu theo thời gian khiến khả năng đàn hồi của tĩnh mạch giảm đi, làm bệnh có xu hướng nặng hơn.
Biến chứng trĩ nội độ 3
Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
- Nghẹt búi trĩ: Búi trĩ sa ra ngoài và không thể đẩy vào trong, gây đau đớn dữ dội, sưng tấy và tăng nguy cơ hoại tử.
- Viêm nhiễm hậu môn: Dịch nhầy từ búi trĩ làm vùng hậu môn luôn ẩm ướt, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây viêm loét, nhiễm trùng.
- Thiếu máu do mất máu kéo dài: Chảy máu thường xuyên khi đi đại tiện có thể dẫn đến thiếu máu, khiến người bệnh mệt mỏi, chóng mặt, suy nhược cơ thể.
- Hình thành huyết khối tĩnh mạch: Sự ứ đọng máu trong búi trĩ có thể gây tắc nghẽn, hình thành cục máu đông, làm tăng nguy cơ hoại tử búi trĩ.
- Ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt: Cảm giác đau rát, ngứa ngáy, vướng víu làm giảm hiệu suất làm việc, gây tâm lý tự ti, lo lắng kéo dài.
Chẩn đoán trĩ nội độ 3
Việc chẩn đoán chính xác giúp xác định mức độ bệnh và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, hạn chế nguy cơ biến chứng.
- Hỏi bệnh sử và triệu chứng lâm sàng: Bác sĩ khai thác các dấu hiệu như đau rát, chảy máu, tình trạng sa búi trĩ để đánh giá mức độ bệnh.
- Thăm khám hậu môn trực tiếp: Quan sát búi trĩ khi bệnh nhân rặn nhẹ giúp xác định tình trạng sa búi trĩ và mức độ nghiêm trọng.
- Nội soi hậu môn – trực tràng: Dùng ống nội soi để kiểm tra tổn thương bên trong, đánh giá kích thước, vị trí búi trĩ và loại trừ các bệnh lý khác.
- Xét nghiệm máu: Kiểm tra tình trạng thiếu máu nếu bệnh nhân có dấu hiệu mất máu kéo dài do chảy máu hậu môn thường xuyên.
- Đánh giá nguy cơ biến chứng: Dựa trên mức độ sa búi trĩ, tình trạng viêm nhiễm, bác sĩ xác định hướng điều trị thích hợp để tránh diễn tiến xấu hơn.
Khi nào cần gặp bác sĩ trĩ nội độ 3
Việc thăm khám sớm giúp người bệnh được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, hạn chế các biến chứng nguy hiểm. Nếu xuất hiện các dấu hiệu sau, cần nhanh chóng đến gặp bác sĩ để được tư vấn và can thiệp phù hợp.
- Búi trĩ sa ra ngoài không thể đẩy vào: Dấu hiệu này cho thấy bệnh đã chuyển biến nặng, có nguy cơ nghẹt trĩ hoặc hoại tử nếu không xử lý kịp thời.
- Chảy máu hậu môn kéo dài: Máu xuất hiện thường xuyên sau mỗi lần đại tiện, thậm chí chảy thành giọt hoặc tia, có thể gây thiếu máu và suy nhược cơ thể.
- Đau rát dữ dội vùng hậu môn: Cảm giác đau tăng lên khi đi vệ sinh hoặc ngồi lâu, ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc hàng ngày.
- Viêm nhiễm, sưng tấy hậu môn: Hậu môn tiết dịch nhiều, sưng đỏ kèm cảm giác ngứa ngáy, khó chịu, có nguy cơ dẫn đến viêm loét và nhiễm trùng.
- Xuất hiện cục máu đông trong búi trĩ: Dấu hiệu tắc nghẽn mạch máu gây đau đớn dữ dội, cần can thiệp y tế để tránh biến chứng nguy hiểm.
Phòng ngừa trĩ nội độ 3
Thay đổi lối sống và duy trì những thói quen tốt giúp ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn, đồng thời hạn chế nguy cơ tái phát sau điều trị.
- Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám giúp cải thiện hệ tiêu hóa, giảm táo bón và hạn chế áp lực lên hậu môn.
- Uống đủ nước mỗi ngày: Duy trì lượng nước cần thiết giúp làm mềm phân, hỗ trợ quá trình đại tiện dễ dàng hơn.
- Vận động thường xuyên: Hạn chế ngồi lâu, đứng lâu bằng cách thực hiện các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga để tăng cường tuần hoàn máu.
- Đi đại tiện đúng cách: Không rặn mạnh khi đi vệ sinh, tạo thói quen đi đại tiện vào khung giờ cố định để giảm áp lực lên hậu môn.
- Hạn chế thực phẩm cay nóng và chất kích thích: Giảm tiêu thụ rượu bia, cà phê, đồ ăn cay để tránh làm tổn thương niêm mạc hậu môn.
- Giữ vệ sinh vùng hậu môn sạch sẽ: Sử dụng nước ấm để vệ sinh sau khi đi vệ sinh, tránh dùng giấy cứng gây kích ứng niêm mạc hậu môn.
- Kiểm soát cân nặng hợp lý: Duy trì trọng lượng cơ thể ổn định giúp giảm áp lực lên hệ tĩnh mạch hậu môn, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn.
Phương pháp điều trị
Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp giúp kiểm soát triệu chứng và ngăn chặn nguy cơ biến chứng. Các phương pháp bao gồm sử dụng thuốc, thay đổi thói quen sinh hoạt và áp dụng các bài thuốc y học cổ truyền.
Điều trị bằng thuốc
Sử dụng thuốc Tây y là lựa chọn phổ biến giúp giảm đau, kháng viêm và hỗ trợ làm co búi trĩ. Các loại thuốc thường được chỉ định theo mức độ nghiêm trọng của bệnh.
- Thuốc giảm đau và chống viêm: Dùng để giảm sưng đau, ngăn ngừa viêm nhiễm hậu môn, điển hình như Paracetamol và Ibuprofen.
- Thuốc bôi ngoài hậu môn: Hỗ trợ làm dịu cảm giác đau rát, giảm ngứa và co búi trĩ nhanh hơn, các loại phổ biến bao gồm Proctolog, Titanoreine.
- Thuốc đặt hậu môn: Được sử dụng để bảo vệ niêm mạc, giảm viêm và kiểm soát triệu chứng, trong đó có các loại như Anusol-HC, Rectostop.
- Thuốc làm bền thành mạch: Tăng cường độ đàn hồi của tĩnh mạch, giúp ngăn ngừa tình trạng búi trĩ sa ra ngoài, ví dụ như Daflon 500mg.
- Thuốc nhuận tràng: Giúp giảm táo bón, làm mềm phân để giảm áp lực lên hậu môn, thường dùng Lactulose, Duphalac.
Điều trị không dùng thuốc
Ngoài sử dụng thuốc, điều chỉnh lối sống và áp dụng các biện pháp hỗ trợ giúp kiểm soát triệu chứng hiệu quả và hạn chế nguy cơ bệnh tiến triển.
- Thay đổi chế độ ăn uống: Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây và uống đủ nước để hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.
- Tăng cường vận động: Tránh ngồi lâu, đứng lâu bằng cách duy trì các bài tập nhẹ nhàng để cải thiện tuần hoàn máu.
- Sử dụng nước ấm ngâm hậu môn: Giúp giảm đau, thư giãn cơ hậu môn và hạn chế tình trạng viêm nhiễm.
- Đi đại tiện đúng cách: Không rặn mạnh khi đi vệ sinh, tránh ngồi quá lâu để giảm áp lực lên vùng hậu môn.
- Giữ vệ sinh hậu môn sạch sẽ: Rửa sạch bằng nước ấm sau mỗi lần đại tiện để tránh kích ứng và viêm nhiễm.
Điều trị bằng y học cổ truyền
Các phương pháp Đông y giúp cải thiện triệu chứng nhờ tác dụng thanh nhiệt, hoạt huyết và làm co búi trĩ một cách tự nhiên.
- Sử dụng bài thuốc từ thảo dược: Một số vị thuốc như hoàng liên, bạch truật, địa du có tác dụng kháng viêm, giảm sưng và làm bền thành mạch.
- Xông hậu môn bằng thảo dược: Dùng lá trầu không, ngải cứu hoặc cúc tần nấu nước xông để sát khuẩn, giảm ngứa và ngăn ngừa viêm nhiễm.
- Bài thuốc uống hỗ trợ điều trị: Kết hợp đương quy, sinh địa, hoa hòe giúp bổ huyết, giảm chảy máu và cải thiện tình trạng suy giãn tĩnh mạch.
- Châm cứu và bấm huyệt: Tác động lên các huyệt đạo giúp tăng cường lưu thông khí huyết, hỗ trợ cải thiện triệu chứng và nâng cao hiệu quả điều trị.
Việc lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào mức độ bệnh và thể trạng của từng người. Khi tình trạng này không đáp ứng tốt với các biện pháp trên hoặc có dấu hiệu biến chứng, can thiệp ngoại khoa có thể được xem xét để loại bỏ búi trĩ triệt để. Để kiểm soát bệnh hiệu quả, người bệnh cần duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh, tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ và theo dõi sát sao diễn biến sức khỏe của bản thân.
