Đau dạ dày đi ngoài lỏng là một tình trạng không thoải mái mà nhiều người gặp phải. Nó không chỉ gây ra cảm giác khó chịu ở vùng bụng mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Vậy nguyên nhân nào gây ra tình trạng này, các triệu chứng thường gặp là gì và khi nào chúng ta nên tìm đến sự giúp đỡ của bác sĩ?
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng đau dạ dày đi ngoài lỏng
Đau dạ dày đi ngoài lỏng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra như:
- Viêm dạ dày ruột: Đây là tình trạng viêm nhiễm niêm mạc dạ dày và ruột, thường do vi khuẩn Helicobacter pylori hoặc sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) gây ra.
- Hội chứng ruột kích thích (IBS): IBS là một rối loạn chức năng đường tiêu hóa mạn tính, hội chứng này sẽ gây ra các triệu chứng cho người bệnh như đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy và táo bón.
- Nhiễm trùng đường tiêu hóa: Nếu đường tiêu hóa của bạn bị nhiễm trùng do vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng có thể gây ra viêm nhiễm đường tiêu hóa, dẫn đến đau bụng và tiêu chảy.
- Ngộ độc thực phẩm: Ăn phải thực phẩm bị ô nhiễm có thể gây ra các triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa, đau bụng và tiêu chảy.
- Dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm: Một số người có thể bị dị ứng hoặc không dung nạp với một số loại thực phẩm nhất định, gây ra các triệu chứng tiêu hóa như đau bụng, đầy hơi và tiêu chảy.
- Căng thẳng: Căng thẳng tâm lý có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và gây ra các triệu chứng như đau bụng và tiêu chảy.
Khi nào cần gặp bác sĩ
Đau dạ dày và tiêu chảy tuy thường tự khỏi, nhưng có những dấu hiệu cảnh báo bạn không nên bỏ qua:
- Triệu chứng kéo dài hoặc nặng hơn: Nếu tình trạng không cải thiện sau vài ngày, hoặc trở nên nghiêm trọng, hãy đi khám để phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý tiềm ẩn.
- Sốt cao, nôn/đi ngoài ra máu: Đây là những triệu chứng nguy hiểm, có thể liên quan đến nhiễm trùng nặng hoặc các vấn đề nghiêm trọng khác.
- Mất nước nghiêm trọng: Tiêu chảy kéo dài gây mất nước, dẫn đến khô miệng, khát nước dữ dội, chóng mặt, thậm chí ngất xỉu. Hãy bù nước và chất điện giải, đồng thời đi khám ngay.
- Đau bụng dữ dội hoặc lan rộng: Nếu đau bụng dữ dội, đặc biệt lan ra ngực, lưng hoặc vai, có thể là dấu hiệu của tình trạng cấp tính như viêm ruột thừa, viêm tụy.
Chẩn đoán bệnh
Để chẩn đoán nguyên nhân gây đau dạ dày đi ngoài lỏng, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng và có thể chỉ định một số xét nghiệm như:
- Xét nghiệm máu: Kiểm tra các dấu hiệu nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm.
- Xét nghiệm phân: Phát hiện các vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng gây bệnh.
- Nội soi dạ dày đại tràng: Quan sát trực tiếp niêm mạc dạ dày và đại tràng để phát hiện các tổn thương hoặc viêm loét.
- Siêu âm bụng: Kiểm tra các cơ quan trong ổ bụng để phát hiện các bất thường.
Các cách chăm sóc tại nhà khi xuất hiện đau dạ dày đi ngoài lỏng
Kết hợp phác đồ điều trị của bác sĩ và áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi khi bạn gặp phải tình trạng đau dạ dày kèm theo đi ngoài phân lỏng.
Lối sống khoa học
- Nghỉ ngơi đầy đủ: Đảm bảo cơ thể có đủ thời gian nghỉ ngơi để tái tạo năng lượng và giảm căng thẳng, một yếu tố có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng tiêu hóa.
- Bổ sung nước và chất điện giải: Uống đủ nước lọc, nước oresol hoặc nước dừa để bù đắp lượng nước và chất điện giải bị mất do tiêu chảy, ngăn ngừa tình trạng mất nước.
- Chườm ấm: Áp dụng túi chườm ấm lên vùng bụng có thể giúp giảm đau, thư giãn cơ và giảm co thắt dạ dày.
- Hạn chế các chất kích thích: Giảm thiểu hoặc loại bỏ hoàn toàn việc sử dụng rượu bia, cà phê, thuốc lá và các loại đồ uống có ga, do đây có thể là tác nhân gây kích thích niêm mạc dạ dày và làm trầm trọng thêm các triệu chứng.
- Xoa bóp bụng nhẹ nhàng: Thực hiện các động tác xoa bóp nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ quanh vùng bụng có thể hỗ trợ quá trình tiêu hóa, giảm đau và đầy hơi.
Thực phẩm nên dùng
- Thực phẩm dễ tiêu hóa: Ưu tiên các món ăn như cháo trắng, cơm nát, bánh mì nướng, khoai tây luộc, chuối chín, táo hấp, sữa chua không đường, thịt gà luộc hoặc hấp, cá hấp để giảm bớt gánh nặng cho hệ tiêu hóa.
- Thực phẩm giàu probiotic: Bổ sung sữa chua, kefir, kim chi, dưa cải muối vào chế độ ăn để cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường sức đề kháng.
- Thực phẩm giàu chất xơ hòa tan: Yến mạch, gạo lứt, các loại đậu, rau củ quả (bí đỏ, cà rốt, bông cải xanh) cung cấp chất xơ hòa tan, giúp làm mềm phân và giảm tình trạng tiêu chảy.
- Gừng: Sử dụng dưới dạng trà gừng hoặc thêm vào các món ăn để giảm buồn nôn, hỗ trợ tiêu hóa và kháng viêm.
Thực phẩm nên tránh
- Thực phẩm cay nóng và nhiều dầu mỡ: Tránh các món ăn cay, nhiều dầu mỡ và các loại gia vị mạnh vì chúng có thể kích ứng dạ dày và làm trầm trọng thêm các triệu chứng.
- Thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhanh: Hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm này do chúng thường chứa nhiều chất béo, đường và chất phụ gia, không có lợi cho hệ tiêu hóa.
- Đồ uống có cồn và có ga: Loại bỏ hoàn toàn các loại đồ uống này khỏi chế độ ăn vì chúng có thể kích thích dạ dày và làm tăng nguy cơ mất nước.
- Thực phẩm gây đầy hơi: Các loại đậu, bông cải xanh, bắp cải, hành tây, tỏi, có thể làm tăng tình trạng đầy hơi và khó chịu, do đó nên hạn chế sử dụng.
- Trái cây chua và các loại quả họ cam quýt: Tránh tiêu thụ các loại trái cây này vì chúng có thể gây kích ứng dạ dày và làm tăng tiết axit.
- Sữa và các sản phẩm từ sữa: Đối với những người không dung nạp lactose, nên tránh sử dụng sữa và các sản phẩm từ sữa để phòng ngừa đầy hơi, tiêu chảy và đau bụng.
Điều trị bằng thuốc Tây y
Mỗi trường hợp đau dạ dày đi ngoài lỏng đều có những đặc thù riêng, và việc lựa chọn thuốc điều trị cũng cần được cá nhân hóa dựa trên nguyên nhân gốc rễ. Dưới đây là một số nhóm thuốc thường được bác sĩ chỉ định, cùng với đối tượng sử dụng và biểu hiện bệnh cụ thể:
-
Ức chế tiết acid dạ dày
Nhóm thuốc kháng histamine H2:
- Thường được sử dụng khi bạn gặp các triệu chứng như đau thượng vị, ợ chua, ợ nóng, đầy bụng, khó tiêu.
- Người lớn và trẻ em >12 tuổi có thể sử dụng
- Một số loại thuốc phổ biến bao gồm: Ranitidine, famotidine, cimetidine.
Thuốc PPIs:
- Đây là lựa chọn hàng đầu khi bạn bị viêm loét dạ dày tá tràng, trào ngược dạ dày thực quản (GERD), hoặc hội chứng Zollinger-Ellison.
- Tùy thuộc vào loại thuốc và liều lượng cụ thể, PPIs có thể được sử dụng cho cả người lớn và trẻ em.
- Một số tên thuốc quen thuộc là Omeprazole, lansoprazole, esomeprazole, pantoprazole, rabeprazole.
-
Kháng sinh
- Kháng sinh là “vũ khí” quan trọng để tiêu diệt vi khuẩn Helicobacter pylori, một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau dạ dày đi ngoài lỏng.
- Liệu trình kháng sinh thường kết hợp 2-3 loại khác nhau như amoxicillin, clarithromycin, metronidazole, tetracycline, cùng với một PPI để tăng cường hiệu quả.
- Việc sử dụng kháng sinh cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ, tránh tình trạng kháng thuốc.
-
Kiểm soát tiêu chảy
Loperamide:
- Giúp giảm nhu động ruột, từ đó kiểm soát tình trạng tiêu chảy cấp và mạn tính.
- Người lớn và trẻ em >2 tuổi có thể sử dụng
Thuốc hấp phụ:
- Có khả năng “hút” độc tố và vi khuẩn gây tiêu chảy, hỗ trợ làm giảm triệu chứng.
- An toàn cho mọi lứa tuổi
- Một số loại thuốc thường gặp là Smectite, attapulgite, diosmectite.
-
Giảm đau và chống co thắt
Paracetamol:
- “Trợ thủ” đắc lực giúp giảm đau nhẹ và hạ sốt.
- Liều lượng sử dụng cần được điều chỉnh phù hợp với từng đối tượng, bao gồm cả người lớn và trẻ em.
Thuốc chống co thắt:
- Làm dịu cơn đau bụng do co thắt cơ trơn đường tiêu hóa, thường gặp trong hội chứng ruột kích thích hoặc viêm đại tràng co thắt.
- Người lớn và trẻ em >12 tuổi có thể sử dụng
- Một số lựa chọn phổ biến là Hyoscine butylbromide, mebeverine, pinaverium bromide
-
Điều trị hội chứng IBS
- Khi đau dạ dày đi ngoài lỏng có liên quan đến IBS, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc như thuốc chống tiêu chảy, thuốc nhuận tràng, thuốc chống trầm cảm ba vòng hoặc thuốc điều chỉnh serotonin, tùy thuộc vào biểu hiện cụ thể của bạn (tiêu chảy, táo bón hoặc cả hai).
- Nhóm thuốc này thường chỉ định cho người lớn.
Lưu ý quan trọng:
- Tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ: Uống thuốc đúng liều lượng, đúng thời gian và đủ liệu trình điều trị. Khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ không tự ý thay đổi liều lượng hoặc ngừng thuốc .
- Tương tác thuốc: Hãy cho bác sĩ biết về tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng, bao gồm cả thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn, thực phẩm chức năng và thảo dược, để tránh tương tác thuốc không mong muốn.
- Tác dụng phụ: Trong khi sử dụng một số loại thuốc có thể gây ra tác dụng phụ. Hãy thông báo cho bác sĩ nếu bạn gặp bất kỳ tác dụng phụ nào trong quá trình điều trị.
Đau dạ dày đi ngoài lỏng không chỉ là một triệu chứng khó chịu mà còn là dấu hiệu cảnh báo về những vấn đề tiềm ẩn trong hệ tiêu hóa. Việc kết hợp giữa điều trị y tế và chăm sóc tại nhà một cách khoa học sẽ giúp bạn kiểm soát hiệu quả tình trạng này, tìm lại sự cân bằng cho hệ tiêu hóa và tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn. Hãy nhớ rằng, lắng nghe cơ thể, tuân thủ chỉ định của bác sĩ và xây dựng lối sống lành mạnh là chìa khóa vàng để bạn chiến thắng.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!